راهی نوین برای مواجهه با بحران مقاومت آنتی بیوتیکی کشف شد
نئوپدیا: محققان با ترکیب روش های واکسیناسیون و استفاده هدفمند از باکتری های بی ضرر در روده، نگاهی نوین و امیدبخش را برای مبارزه با باکتری های مضر توسعه داده اند.
به گزارش نئوپدیا به نقل از مهر، گزارشی به نقل از وبسایت علمی مؤسسه فناوری زوریخ (ETH Zurich) از آن حکایت می کند که محققان با ترکیب روش های واکسیناسیون و استفاده هدفمند از باکتری های بی ضرر در روده، نگاهی نوین و امیدبخش را برای مبارزه با باکتری های مضر توسعه داده اند؛ نگاهی که می تواند نقطه عطفی در مواجهه با بحران جهانی مقاومت آنتی بیوتیکی باشد
رشد روز افزون مقاومت باکتری ها نسبت به آنتی بیوتیک ها، یکی از چالش های اساسی بهداشت عمومی در قرن بیست ویکم به حساب می آید. ظهور و گسترش میکروارگانیسم هایی که دیگر به داروهای رایج پاسخ نمی دهند، نه تنها روند درمان بیماران را دشوار کرده بلکه باعث افزایش مرگ ومیر ناشی از عفونت های مقاوم شده است. دراین میان، باکتری های بیماری زای روده ای همچون خطرناک ترین گونه ها هستند که می توانند با تشکیل عفونت های شدید، از دستگاه گوارش فراتر رفته و ارگان های حیاتی بدن را درگیر سازند.
در شرایطی که اثربخشی آنتی بیوتیک ها رو به کاهش است، محققان ناچار به یافتن راهکارهای نوین و جایگزین شده اند. یکی از روش های نویدبخش، تلفیق واکسیناسیون با استفاده هدفمند از باکتری های مفید روده ای است که می توانند با باکتری های مضر رقابت کرده و مانع رشد و گسترش آنها شوند. این راهکار، نگاهی ترکیبی از پیشگیری ایمنی و اصلاح بوم سازگان میکروبی روده به حساب می آید که اخیراً در تحقیقات مشترک بین المللی به رهبری مؤسسه ETH زوریخ و دانشگاه بازل مورد بررسی و آزمایش قرار گرفته است.
پیش زمینه ای بر مشکل باکتری های روده ای
باکتری های موجود در روده انسان دارای دو چهره هستند: از یک سو، برای هضم غذا حیاتی اند و بخش جدایی ناپذیر از میکروبیوم بدن محسوب می شوند، اما از طرفی، بعضی از آنها می توانند بیماری زا باشند. بعضی از این باکتری ها به صورت طبیعی در روده ساکن اند و صدمه ای نمی زنند، ولی در شرایط ویژه ای مانند ضعف سیستم ایمنی، صدمه به دیواره روده یا ورود به خون از راه زخم ها، می توانند باعث مسمومیت خونی یا التهاب های خطرناک شوند.
چالش واکسیناسیون در مقابل میکروب های روده ای
تاکنون تلاشهای زیادی برای توسعه واکسن هایی ضد باکتری های بیماری زا در روده صورت گرفته است، بخصوص در رویارویی با سویه هایی که به علت مقاومت آنتی بیوتیکی دیگر به درمان های رایج پاسخ نمی دهند. اما این مسیر با چالش هایی همراه بوده، چونکه سیستم ایمنی روده تفاوت هایی بنیادین با سیستم ایمنی سایر بخش های بدن دارد و هنوز کاملا برای دانشمندان شناخته شده نیست.
پژوهشی نوآورانه از دانشگاه ETH زوریخ و دانشگاه بازل
روفسور اما اسلک (Emma Slack) از ETH زوریخ، بهمراه پروفسور مدریک دیار (Médéric Diard) از دانشگاه بازل و تیمی بین المللی از محققان، راهکاری ترکیبی را آزمایش کرده اند. در این شیوه، واکسیناسیون خوراکی همراه با تجویز باکتری های بی ضرری صورت می گیرد که با باکتری های بیماری زا بر سر منابع غذایی رقابت می کنند و آنها را به اصطلاح "از گرسنگی می کشند". این پژوهش که روی مدلهای موش صورت گرفته، در مجله معتبر Science انتشار یافته است.
در این آزمایش، محققان به موفقیت رسیدند هم از رشد باکتری سالمونلا جلوگیری نمایند و هم باکتری های ای کولای (E. coli) موجود در روده را به صورت مؤثری کاهش دهند. نکته مهم آن بود که نه واکسن به تنهایی و نه باکتری های بی خطر به تنهایی، چنین تاثیر قدرتمندی نداشتند.
ویژگی مهم: انتخاب باکتری های رقیب مناسب
برای موفقیت این رویکرد، ضروریست که سویه های رقیب با شرایط زیستی باکتری های بیماری زا همخوانی داشته باشند. این به آن معناست که آنها باید بتوانند در همان بخش روده زندگی کنند، نسبت به سطح اسیدیته و اکسیژن محیط مقاوم باشند و از همان منابع غذایی استفاده نمایند. دانشمندان در این مطالعه از مهندسی ژنتیک برای تولید باکتری های رقیب بهره برده اند، اما همینطور نشان داده اند که این کار با انتخاب دقیق سویه های طبیعی هم امکانپذیر است؛ برای نمونه با ترکیب سه سویه مختلف و بی ضرر از ای کولای.
استعاره ای از باغبانی
پروفسور اسلک می گوید: «هرچند با واکسن میتوان باکتری های مضر را نابود کرد، برای موفقیت بلند مدت باید این فضای خالی با میکروارگانیسم های بی خطر پر شود. این فرایند شبیه باغبانی است. اگر علف های هرز را بکنید اما چیزی به جای آن نکارید، آنها باردیگر بازخواهند گشت.»
پژوهش های قبلی هم نشان داده اند که در بعضی افراد، باکتری های رقیب به شکل طبیعی در روده وجود دارند و همین سبب می شود واکسن ها در بدن آنها بهتر عمل کنند. اما رویکرد جدید می تواند این مزیت را به سایر افراد هم تعمیم دهد.
امیدی برای کاهش مصرف آنتی بیوتیک
یکی از مزیت های مهم این شیوه جدید آن است که بدون احتیاج به آنتی بیوتیک ها می تواند باکتری های مضر را حذف کند؛ همچون گونه هایی که در مقابل آنتی بیوتیک ها مقاوم شده اند. این امر می تواند نقش حیاتی در آماده سازی بیماران برای جراحی ها یا پیوند اعضا داشته باشد، چونکه در این بیماران استفاده از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی ضروری می باشد.
همچنین این شیوه می تواند پیش از سفر به کشورهای دارای باکتری های خاص و خطرناک مفید باشد. به صورت کلی، حذف باکتری های مضر از بدن جمعیت، به نفع سلامت عمومی خواهد بود.
گام بعدی: آزمایش های انسانی
در آینده، امکان دارد افراد بتوانند واکسن و باکتری های رقیب را در چارچوب یک کپسول دریافت نمایند. اما تا رسیدن به این مرحله، هنوز تحقیقات زیادی باقیمانده است. در این مطالعه، از پاتوژن های مدل استفاده شده و حالا چالش اصلی اینست که یافته ها را به سویه های بالینی و در نهایت، به انسان تعمیم دهند.
این مطلب نئوپدیا را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب