در پژوهش بررسی كیفیت زندگی در ایران مشخص شد
كاهش فقر مطلق، افزایش فقر نسبی
به گزارش نئوپدیا پژوهش ˮبررسی جایگاه، چارچوب مفهومی و چالش های مربوط به كیفیت (سطح و سبك) زندگی در ایرانˮ توسط دبیرخانه شورایعالی انقلاب فرهنگی منتشر گردید.
به گزارش نئوپدیا به نقل از ایسنا، در این پژوهش كه به سفارش كمیسیون اجتماعی دبیرخانه تدوین شده است؛ سعی شده است تا مفهوم كیفیت زندگی و ابعاد مختلف این مفهوم و ارتباط آن با مفاهیم دیگر مانند "سبك زندگی" و … بررسی شود.
در بخش دیگری از این پژوهش با عنایت به تحولات صورت گرفته در زندگی جامعه ایرانی و خصوصاً بخش شهر نشین این جامعه كه حاصل افزایش سطح تحصیلات، ارتباطات بین المللی و … است؛ تلاش شده الگویی برای درك این تحولات به دست داده شود.
چكیده این پژوهش به شرح زیر است:
در سال های اخیر، مبحث كیفیت زندگی توسعه انسانی، تحولی در ادبیات توسعه به وجود آورده است و اذهان عمومی را به خود جلب كرده است. طرح پژوهشی حاضر با هدف بررسی فضای مفهومی و چالش های در رابطه با كیفیت زندگی در ایران نگارش یافته است. در بخش های ابتدایی، ابعاد و چارچوب مفهومی سطح زندگی در ارتباط نزدیك با مفهوم كلان توسعه و توسعه انسانی مورد بررسی قرار گرفته است. ترسیم وجوه اشتراك و افتراق مفاهیمی نظیر سبك زندگی، كیفیت زندگی، استانداردهای زندگی، سطح زندگی، رضایت از زندگی، از اهداف این بخش است. در بخش های واپسین، مبحث مورد مطالعه با تاكید بر گزارش ها و آمارهای بین المللی در سطح جهانی مورد مطالعه قرار می گیرند. در این بخش جایگاه ایران در جدول مربوط به فاكتورهای كیفیت زندگی در سطح جهان مورد ارزیابی قرار گرفته اند.
بر حسب یافته های تحقیق، ایران در ۲۰ سال اخیر، كشوری با سطح كیفیت زندگی متوسط رو به پایین در دنیا بوده است. ارقام شاخص توسعه انسانی ایران در طول سال های اخیر افزایش یافته است، اما این افزایش به شكلی نبوده است كه جایگاه ایران را از حیث مبحث در جهان ارتقا دهند. ایران از حیث فاكتورهای سواد، و برخی فاكتورهای مربوط به بهداشت و توسعه‌ی جنسیتی، تحولات مثبتی گاهی به مراتب بهتر از كشورهای همسایه را تجربه كرده است. وضعیت تغذیه در ایران گرفتار نوسان و عدم تعادل شده است، یعنی این شاخص از نظر كمی [سیری شكم] رشد خوبی داشته است، اما از نظر كیفی [تغذیه بهینه] و از نظر توزیع میان قشرهای مختلف كشور بهبودی نداشته است. از نظر فاكتورهای درآمدی و فقر، با وجود بهبود در شاخص ها، ایران نسبت به كشورهای همسایه وضعیت قانع كننده ای ندارد. در زمینه فاكتورهای درآمدی و اشتغال نیز، آمارها چندان رضایت بخش نیستند روند (فراز و فرود) متوسط درآمد و هزینه ها خانوار شهری و روستایی نشان داده است كه در بیست سال اخیر سطح فقر مطلق در جامعه بسیار كاهش یافته است اما بر دامنه فقر نسبی افزوده شده است.
تعریف كیفیت زندگی
كیفیت زندگی، شاخصی است كه كم و بیش با همة ابعاد زندگی افراد و جوامع ارتباط دارد. در این تحقیق نیزما بیشتر از آن كه در جستجوی نظریه های مشخص و یكسان باشیم، به دنبال اكتشاف موضوع، جوانب آن و مسائل روش شناختی حول آن هستیم. بدین جهت به جای چارجوب نظری از چارچوب مفهومی استفاده می نماییم.
تستا و سیمون در سال ۱۹۹۶ كیفیت زندگی را درجه رضایت در تجارب زندگی فرد می داند، وی می گوید كیفیت زندگی، شامل رضایت از زندگی، رضایت در تصور از خود، سلامت، شاخصهای اجتماعی و اقتصادی می باشد.
زان در سال ۱۹۹۲ كیفیت زندگی را درجه رضایت از زندگی می داند. او، رضایت از زندگی را اینگونه تعریف می كند «ادراك افراد از موقعیت شأن در زندگی، در متن فرهنگ، و نظام های ارزشی كه در آن زندگی می كنند و در ارتباط با اهداف، انتظارات، ارتباطات و نیازهایشان است (بل، ۱۹۹۳: نقل در اونق ۱۳۸۴: ۴۵).
برخی محققین حوزه كیفیت زندگی را دارای ۶ بعد به قرار زیر ذكر كرده اند:
بعد فیزیكی، بعد اجتماعی، بعد روانی، بعد جسمی، بعد روحی، بعد محیطی: به كیفیت محیط پیرامون زندگی بشری برای زیستی می پردازد و به اثرات خارجی مثبت بر محیط زیست خود و سایرین عنایت دارد. در واقع رفتار انسان با طبیعت را مد نظر قرار می دهد (دهداری ۱۳۸۱).
نكته قابل توجه اینكه كیفیت زندگی واجد فاكتورهای استاندارد و یكسانی نیست، بلكه در مقایسه با وضعیت جوامع مختلف تعریف می شود. خیلی از فاكتورهای كیفیت زندگی در جهان سوم و ایران، به سبب حضور فرهنگ در مقوله مصرف، با فاكتورهای جهانی این مساله متفاوتند.
فاكتورهای مورد توافق كیفیت و سطح زندگی را می توان به سه دسته كلان تقسیم كرد:
فاكتورهای مربوط به سلامتی و بهداشت نظیر امید به زندگی، مرگ و میر اطفال زیر ۵ سال، نرخ باروری، پهنه عمر.
فاكتورهای مربوط به سطح دسترسی به خدمات ضروری آموزشی، بهداشتی، بهداشتی و بیمه ایی شامل نرخ سواد بزرگسالان، دانش آموزان در مدارس، تعداد پزشك به نسبت جمعیت، بیمه و خدمات درمانی.
فاكتورهای دسترسی به كالاهای ضروری مانند تغذیه (میزان كالری مصرفی روزانه) مصرف سرانه انرژی، دسترسی به آب شرب، برخورداری از مسكن مناسب و دسترسی به حداقل یك رسانه برای كسب اخبار (عمدتاً تلویزیون).
بنا بر اعلام مركز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، در این تحقیق، به منظور تمیز میان ابعاد كمی و كیفی مبحث كیفیت زندگی، این مقوله را به دو بعد «شاخص های ناظر به سطح زندگی» و «شاخص های ناظر به سبك زندگی» تقسیم كرده ایم. سطح زندگی به متغیرهای مادی (كمی) و جمعیت شناختی مربوط به درآمد، هزینه، تحصیلات، بهداشت و برخورداری از امكانات زیربنایی باز می گردد. اما جمعیت شناختی مربوط به درآمد، هزینه، تحصیلات، بهداشت و برخورداری از امكانات زیربنایی باز می گردد. اما سبك زندگی به معنای نوع و شیوه زندگی است كه كاملاً وابسته به فرهنگ، انتخاب و نگرش فردی است. همچون فاكتورهای شناسایی سبك زندگی، الگوی مصرف رسانه ای و فرهنگی، فراغت، خرید، پوشش، تغذیه و مدیریت ظاهر و بدن است. بین سطح زندگی افراد و سبك زندگی آنها تعامل وجود دارد. به این معنا كه سبك زندگی كسانی كه از سطح زندگی بالاتری برخوردار می باشند، امكان دارد با سبك زندگی افرادی كه از سطح زندگی متوسط و پایینی برخوردار می باشند، متفاوت باشد.
این مطلب نئوپدیا را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب