چاره ای جز تحول در نظام تحصیلات تكمیلی نداریم
به گزارش نئوپدیا به قول مشاور معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری؛ یکی از نقاط شروع تحول در نظام تحصیلات تکمیلی و کاربردی کردن پژوهش ها، تغییر نگاه به دوره تحصیلات تکمیلی و نقش پژوهشگری دانشجو در آن بخصوص در مقطع دکتری است.
به گزارش نئوپدیا به نقل از ایسنا، دکتر رضا نقی زاده گفت: بعضی از آمارها با عنایت به فعالیتهای دو دهه اخیر دانشگاه های کشور قابل توجه است. رتبه ۱۵ در انتشار مقالات علمی، رتبه ۱۲ در مقالات پر استناد و برتر پایگاه اطلاعاتی WOS و آمارهای مشابه دیگر نمایانگر دستاوردهای پژوهشی کشور در این سال ها است. اما در بعضی از بخش ها همچون کاربردی سازی دستاوردهای پژوهشی هنوز با استانداردها فاصله داریم. همین مساله لزوم ورود به مرحله ای جدید از توسعه علمی و پژوهشی کشور را بوجود آورده است. خصوصیت اصلی تحول در مرحله نوین تحول علمی و پژوهشی کشور، توجه به نیازمحوری و کاربردی کردن پژوهشها در کشور است. یکی از نقاط شروع در این تحول، تغییر نگاه به دوره تحصیلات تکمیلی و نقش پژوهشگری دانشجو در آن بخصوص در مقطع دکتری است.
وی اظهار داشت: الان در دانشگاه های کشور سازوکارهای جذب دانشجوی دکترا و تعامل با آن مشابه دوره های کارشناسی است. دانشگاه بر مبنای معیارهایی عمومی درخواست می دهند، دانشجو آزمون می دهد و انتخاب می شود و سپس یک دوره آموزشی به همراه رساله دکتری را پشت سر می گذارد. تنها نقش این دانشجو در فرایندهای پژوهشی دانشگاه، همان اجرای رساله است که در خیلی از موارد هم رساله ها به واسطه عدم شناخت نیاز یا بهتر بگویم عدم احتیاج به شناخت نیاز، منجر به پاسخ به نیاز مشخصی نمی گردد.
نقی زاده افزود: اما در دانشگاه های معتبر دنیا چه اتفاقی می افتد که این دوره به یک دوره پژوهشی نیاز محور تبدیل می شود؟ در دانشگاه های معتبر دنیا، دانشجوی دوره دکتری یک شغل قلمداد می شود و شغل بودن سه مفهوم ویژه می دهد: ۱: پژوهشگر تمام وقت است ۲: پژوهشگر به ازای تلاش پژوهشی خود حقوق می گیرد ۳: پژوهشگر از مزایای یک شغل همچون بیمه برخوردار می باشد. در این نگاه شغل دانشجوی دکتری، پژوهشگری است. اما سوال کلیدی آن است که حقوق این پژوهشگران از چه منبعی تأمین می شود. حقوق پژوهشگران دوره دکتری از سه منبع اصلی تأمین می شود: ۱: قراردادهای ارتباط با جامعه و صنعت اعضای هیات علمی و دانشگاه ۲: پروژه های صندوق های علمی مبتنی بر گرنت دولتی و عمومی (یا بدنه های تأمین مالی گرنت) ۳: کمک ها و حمایت های مالی همچون کمک خیرین و واقفین.
وی همینطور اظهار داشت: اعضای هیات علمی برای جذب دانشجوی دکتری مستلزم داشتن گرنت از این منابع هستند. برای همین یا باید به یک نیاز جامعه و صنعت پاسخ دهند یا برای مواردی که بخش اقتصادی حاضر به هزینه برای آن نیست ولی حاکمیت برای آن اولویت قائل است (مثل مطالعات بنیادین یا مطالعات فرهنگی و …) بایستی پروپزال به صندوق های گرنت بدهند و نیازهای مطالعاتی که بر مبنای اولویت های بخش دولتی و عمومی است را مرتفع کند یا در نهایت تلاش کند حمایت مالی از منابع دیگر را جذب نماید.
نقی زاده اضافه کرد: به هر صورت عضو هیات علمی برای جذب دانشجوی دکترا و متعاقب آن پیمودن فرآیند ترفیع و ارتقاء، نیازمند پاسخ به یک نیاز است و اگر این قابلیت را نداشته باشد امکان پیشرفت محدود می شود و در بعضی از دانشگاه های معتبر تر امکان ادامه همکاری سلب می شود. ضمن اینکه با عنایت به چرخه جذب دانشجو از ابتدا پژوهشگر بر روی موضوعی نیازمحور و کاربردی متمرکز می شود و احتمال مکافات های رساله فروشی را کمتر خواهد داشت. ضمن اینکه استقلال عضو هیات علمی در جذب دانشجو هم به شکل قابل توجهی افزایش می یابد. نتیجه چنین زیست بومی به صورت خلاصه چنین است:
الف: دانشجوی دکترا به جمع پژوهشگران تمام وقت با حقوق و مزایای مشخص می پیوندد.
ب: پژوهش های دوره دکترا نیاز محور، کاربردی و واقعی می شود و احتمال پژوهش های غیرواقعی در آن به شدت کاسته می شود.
ج: اعضای هیات علمی می توانند از مزیت داشتن دانشجوی دکترا و متعاقب آن پیشرفت علمی برخوردار شوند که می تواند یک نیاز جامعه را با تأمین مالی مناسب حل کند.
د: یک حرکت شتابان برای رفع نیازهای جامعه و صنعت از سوی دانشگاه شروع می شود.
وی در انتها اظهار داشت: شاید سوال پیش بیاید که آیا انجام چنین تحولی در کشور امکان پذیر است؟چاره ای جز این تحول نداریم. لازمه ورود به عصر نوین توسعه پژوهشی در کشور و پذیرفتن این تغییر بنیادین است و این تغییر بایستی به صورت تدریجی و با اولویت دانشگاه های برتر کشور آغاز شود.
منبع: neopedia.ir
این مطلب نئوپدیا را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب