تب تند مقاله نویسی، آفت پژوهش در ایران
به گزارش نئوپدیا در دنیای امروز، پژوهش مبنای توسعه یك كشور است و افزایش ظرفیت و كارآیی فن آوری و پژوهش های علمی و كاربردی، مستلزم شناخت دقیق منابع موجود و فراهم كردن بستری مناسب برای رشد است.
به گزارش نئوپدیا به نقل از ایسنا یكی از مسائلی كه همواره توجه مسئولان و اندیشمندان كشور را به خود جلب می كند، پژوهش و فعالیت های علمی است. پژوهش و فراهم كردن زمینه های رشد آن، عامل توسعه یافتگی هر كشور است. صاحب نظران، پژوهش را زیر بنای توسعه می دانند و جامعه ای را موفق و پیشرفته توصیف می كنند كه بر مدار نخبگان و شایستگان علمی و پژوهشی قرار گیرد.
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد در مورد روند پژوهش كشور از گذشته تابحال به ایسنا، اظهار داشت: اگر پژوهش را معادل تولید علم در نظر بگیریم، وضعیت پژوهشی كشور نسبت به گذشته رشد چشمگیری داشته است.
غضنفر شاهقلیان با اشاره به داده های آماری دو مرجع بین المللی علم سنجی ISI و Scopus، اظهار نمود: ایران با 19 رتبه رشد از نظر كیفیت تولید علم در پنج ساله اخیر و رشد چهار برابری تعداد مقاله های كیفی در رتبه نخست كشورهای منطقه و در رقابت با 22 كشور دنیا معرفی شده است، همینطور این مراكز در سال 2015، تعداد 225 مقاله تولید شده در مراكز علمی و دانشگاهی ایران را در زمره "یك درصد مقالات برتر جهان" معرفی كرده اند.
وی در پاسخ به این پرسش كه این تحقیقات تا چه اندازه صرفه اقتصادی و اجتماعی داشته و تا چه اندازه در صنعت كشور كاربرد داشته است؟ اشاره كرد: پاسخ این پرسش، به خوبی می تواند وضعیت كنونی پژوهش در كشور را روشن كند. صاحب نظران معتقدند، تولید علم در چهار حوزه نظامی- دفاعی، بهداشتی-سلامتی، اقتصادی- صنعتی و عمومی رخ می دهد. دانش ایران در سطح عمومی جهان حاكی از بالا بودن در حوزه های نظامی و سلامت و فرو دست بودن در حوزه های اقتصادی و صنعتی است.
پیشرفت در فناوری دفاعی و پزشكی، ضعف در صنعت، تجارت و كشاورزی
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد افزود: در حوزه فناوری های دفاعی (دانش موشكی) در مراكز پژوهشی ایران و در حوزه مواد و متالورژی و الكترونیك و مخابرات سطح دانش و فناوری های تولیدی با دانش كشورهای جهان اول در رقابت است، همینطور در حوزه بهداشت و سلامت پیچیده ترین اعمال جراحی همچون عمل های پیوند اعضای انسانی و تولیدات حوزه ژنتیك پا به پای استانداردهای تولیدی و خدماتی جهان اول در حركت رو به جلو است، اما حوزه صنعت و تجارت به یك باره با افت شدید كیفیت مواجه می باشد.
شاهقلیان اظهار داشت: بعنوان مثال صنعت خودروسازی ایران در مقایسه با خودروسازی كره جنوبی، تولید، توزیع و انتقال برق ایران در مقایسه با صنعت برق تركیه یا تجارت زعفران ایران با تجارت زعفران اسپانیا هر سه گویای ضعف های بنیادین و مشهود در صنعت، تجارت و كشاورزی كشور است.
وی در پاسخ به این پرسش كه چرا سطح دانش و فناوری موجود در حوزه های نظامی و بهداشت و سلامت ایران به حوزه های صنعت، تجارت، خدمات، كشاورزی و دیگر بخش های عمومی جامعه ایران انتقال نیافته است؟ اظهار داشت: محیط زیست، ترافیك، مسكن، اشتغال و... همچون مسائل و مشكلات اصلی كشور است. این موضوعات باید در عناوین تحقیقاتی و رساله های دكتری تدوین شود. به نظر می آید دانشگاه ها و مراكز تحقیقاتی كشور هنوز در بند ماموریت دانشگاه های نسل اول (آموزش محور) مانده اند.
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد با اشاره به اینكه پژوهش به لحاظ روش شناختی، تمام انواع پژوهشی متناسب با رشته علمی مربوط را در برمی گیرد، اظهار نمود: در تمام حوزه های علمی از علوم پایه، مهندسی، سلامت وبهداشت تا علوم انسانی و اجتماعی همواره نیازمند انجام تحقیق و پژوهش هستیم.
وی در پاسخ به این پرسش كه اولویت های پژوهشی كشور در حوزه های مختلف علمی و اجتماعی كدامند؟ اظهار داشت: در حوزه علوم انسانی و اجتماعی در بخش پژوهش های كاربردی، اعتیاد و سوء مصرف موادمخدر و روانگردان ها با عنایت به تاثیر این ناهنجاری بر صدمه های اجتماعی و در حوزه اقتصاد، انجام پژوهش های در رابطه با اشتغال و در حوزه صنعت و خدمات، پژوهش های در رابطه با بهینه سازی خطوط تولید و بهره وری می توانند اولویت های كوتاه مدت كشور باشد.
شاهقلیان با اشاره به اینكه متاسفانه اولویت های پژوهش در ایران معین نمی باشد، اضافه كرد: هر چند به شكل ظاهری هر ساله بیشتر دستگاه های دولتی لیستی از عناوین تحقیقاتی و پژوهشی خویش را منتشر و مبالغی صرف این امور هزینه می كنند، اما به جز در موارد معدودی از مراكز علمی و دانشگاهی، عمده پژوهش های انجام شده تناسب چندانی با اولویت های جامعه ندارد. این مساله را می توان در بخش های گوناگون جامعه به خوبی مشاهده كرد.
لزوم بازبینی آیین نامه ارتقای رتبه علمی اساتید
وی با اشاره به اینكه هر پژوهشی نباید تجاری سازی شود، اظهاركرد: اگر تجاری سازی نشدن تحقیقات را بعنوان یك مشكل در نظر بگیریم ابتدا باید به دنبال علل به وجود آورنده آن باشیم. برپایه یك سیاستگذاری غلط طی 10 تا 15 پارسال ملاك فعالیت پژوهشی مراكز علمی كشور تولید مقاله و انتشار آن در مجلات بین المللی بود. بر این اساس تب تند مقاله نویسی و چاپ مقاله بعنوان یك ارزش و كنش علمی جامعه دانشگاهی و علمی كشور را فرا گرفت و بالطبع توجه به نیازهای كشور و اختراع و نوآوری به محاق رفت.
شاهقلیان راه برون رفت از این وضعیت را بازبینی جدی در آیین نامه ارتقای رتبه علمی اساتید معرفی نمود و اظهار داشت: باید انجام پژوهش های كاربردی و توسعه ای وزن قابل توجهی از امتیازهای ارتقا را به خود اختصاص دهد، همینطور روند و فرآیند تصویب، اجرا و برگزاری جلسات دفاع از پایان نامه ها، رساله ها و طرح های پژوهشی هم نیازمند بازبینی است.
عدم ماندگار سازی محققان در فضای دانشگاه، مشكل پژوهش در كشور
وی درمورد موانع پیش روی پژوهش در كشور، اظهار داشت: در دانشگاه های نسل قبل ارزش های بنیادین آكادمیك، اخلاق و فرهنگ حاكمیت داشت، اما دانشگاه های امروزی از جانب نهاد بازار مورد هجمه و فشاربر یا بازاری كردن علم است. نباید كه آموزش عالی تجاری شود، چونكه علاوه بر كاهش آزادی علمی استاد و محقق، اخلاق علمی هم با افت مواجه می گردد و فرهنگ نقادی به محاق خواهد رفت.
شاهقلیان مشكل دیگر پژوهش در دانشگاه ها را ماندگار نكردن محققان در فضای دانشگاه دانست و اظهار داشت: محقق برای اندیشیدن و خلق دانش جدید به سه فاكتور مهم همچون محیط آرام و فاقد آلودگی فكری و حسی، امكانات مناسب و آزادی بیان نتایج پژوهشی نیاز دارد. هر چند فراهم شدن چنین فضایی لزوما منجر به تولید علم نخواهد شد. پیش نیاز دیگر تولید علم داشتن خزانه ژنتیك علمی است. نباید اجازه دهیم سرمایه های علمی كشور دانش خویش را در كشورهای دیگر صرف كنند.
لزوم توجه به پژوهش هایی كه به خلق ثروت می انجامد
معاون پژوهش دانشگاه علوم پزشكی اصفهان هم به ایسنا، اظهار داشت: روند پژوهشی در كشور علاوه بر رشد چشمگیر كمی، رشد كیفی در زمینه طرح های تحقیقاتی، فناوری و مقالات چاپ شده داشته است. انجام طرح های تحقیقاتی- كاربردی كه آثار و نتایج آنرا مردم لمس كنند، بیشتر شده است. پروژه هایی در مورد كاهش آلودگی های محیط زیست، مداخلات در زمینه جلوگیری از بیماری های قلبی عروقی، دیابت و سرطان ها انجام شده است.
شقایق حقجوی جوانمرد در پاسخ به این پرسش كه جای چه پژوهش هایی در كشور خالی است، اظهار داشت: پروژه هایی كه آثار آن بر شاخص های سلامت و رفاه زندگی مردم و تولید ثروت، اشتغال و فناوری منجر شود.
وی اشاره كرد: با عنایت به شرایط كشور فضای كارهای پژوهشی باید به طرف جلوگیری از بیماری ها و تولید فناوری، تجهیزات و دارو هدایت شود تا وابستگی به سایر كشور كمتر و بار بیماری ها در ایران كم شود.
نشان دادن لذت پژوهش، راهكار افزایش انگیزه تحقیق به دانشجویان
به قول معاون پژوهش دانشگاه علوم پزشكی اصفهان موانع پژوهش در كشور، كم بودن انگیزه پژوهش در بین محققان دانشگاه و مشكلات ارزی اخیر بخصوص برای تحقیقات علوم پایه دانشگاه است.
حقجوی جوانمرد، تولید بینش جدید، نشان دادن لذت و سودمندی پژوهش و آموزش پژوهش را راه هایی برای افزایش انگیزه پژوهش در جوانان عنوان نمود و اظهار داشت: برگزاری كارگاه ها و تشویق اساتید برای آموزش پژوهش به دانشجویان ساده ترین كار اجرایی می باشد. پژوهش خوب پرسیدن یك سوال خوب است كه ارزش پرسیدن دارد. همه اینها باید فراهم باشد تا یك پژوهش با كیفیت صورت گیرد. فهم و پیدا كردن یك سوال خوب، دانستن متدولوژی و شناخت كافی از موقعیتی كه در آن قرار داریم.
وی در پاسخ به این پرسش كه پژوهش های كشور تا چه اندازه كاربردی هستند، اظهار نمود: هم اكنون بیشتر از 70 درصد پژوهش ها كاربردی است، البته ذی نفعان آن پزشكان و سایر دست اندركاران حوزه بهداشت و درمان هستند كه سبب ارتقای درمان و تشخیص و خدمات به مردم می شود، اما نتایج مستقیمی بر روی زندگی مردم ندارد.
حقجوی جوانمرد با اشاره به اینكه دانشگاه علوم پزشكی مسئول سلامت مردم است، اشاره كرد: بدین سبب اولویت های پژوهشی در این دانشگاه در زمینه ارتقای سلامتی مردم است. اجرای مداخلات برای پیشگیری و كاهش بیماری های غیرواگیر و واگیر بومی استان از اولویت های دانشگاه علوم پزشكی اصفهان است، همینطور با عنایت به شرایط كشور طرح های تحقیقاتی كه منجر به تولید صنایع دانش بنیان جدید، فناوری و دارو شود، از دیگر اولویت ها است.
این مطلب نئوپدیا را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب